De nieuwe samenwerking tussen Opportunity International en Oikocredit zal bijdragen aan betaalbaar en kwalitatief onderwijs voor kansarme gezinnen in Afrika [interview]

Oikocredit heeft met verschillende belanghebbenden gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe meerjarenstrategie die later in 2022 van start moet gaan. Deze strategie omvat een innovatieve aanpak om tegemoet te komen aan de behoeften van gemeenschappen met lage inkomens op het gebied van onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg en openbare infrastructuur. In november 2021 hebben we een nieuw samenwerkingsverband voor onderwijs gelanceerd met Opportunity International in Nairobi, Kenia. Er waren meer dan 30 financiële instellingen aanwezig. Onlangs interviewden we Hans Perk, regiodirecteur Afrika van Oikocredit, over het nieuwe project.

Waarom onderzoekt Oikocredit de investeringsmogelijkheden in het onderwijs?

Oikocredit investeert in onderwijs omdat we hebben geluisterd naar onze partners inzake financiële inclusie en naar hun klanten. Microfinancieringsinstellingen (MFI's) en banken die kleine tot middelgrote ondernemingen (MKB) in lage-inkomenslanden ondersteunen, vertellen ons hoe wijdverbreid 'leerarmoede' is in hun samenlevingen. Er is dringend behoefte aan een betere toegang tot kwaliteitsonderwijs tegen een laag tarief en aan leningen aan gezinnen voor schoolgeld. In veel landen is het door de overheid gefinancierde basis- en middelbaar onderwijs beperkt en van slechte kwaliteit, vooral in plattelands- en semi-plattelandsgebieden. Er is dus veel ruimte voor particuliere sociale en ontwikkelingsinvesteringen om het financieringstekort aan te vullen en te helpen voorzien in betaalbaar onderwijs in gemeenschappen met lage inkomens. Voor lokale MFI's en KMO-banken is het echter een uitdaging om voldoende liquiditeit te genereren om leningen te verstrekken aan scholen en aan gezinnen met schoolgaande kinderen en om een onderwijsportefeuille op te bouwen die een sociale impact heeft en tegelijk risico en rendement in de hand houdt.

We weten dit ook uit de ervaring van Oikocredit uit het verleden, toen we rechtstreeks onderwijsprojecten financierden. Een aantal jaren hebben we besloten ons niet op onderwijs te richten, omdat we niet alle noodzakelijke monitoring en technische ondersteuning voor onderwijspartners, waaronder scholen, konden uitvoeren. Maar als het effectief wordt ondersteund, is onderwijs een cruciale sector van sociale ontwikkeling met enorme potentiële voordelen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Gelijke toegang tot onderwijs voor meisjes in het bijzonder leidt, zoals bekend, tot belangrijke voordelen op het gebied van inkomen, gelijkheid van mannen en vrouwen en het milieu.

Hoe ontwikkelt Oikocredit haar activiteiten op het gebied van onderwijs?

Net als in de huisvestingssector zijn we op zoek gegaan naar potentiële onderwijspartners om mensen met lage inkomens te helpen de keuzes te maken die ze nodig hebben voor een waardig leven. Ons eerste grote proefproject in het onderwijs is een samenwerking met Opportunity International, een wereldleider op het gebied van betaalbare niet-overheidsfinanciering van scholen in lage-inkomenslanden en een voor de hand liggende partner voor deze nieuwe aanpak. Opportunity International heeft een al lang bestaand onderwijsprogramma dat financiële instellingen en scholen ondersteunt met financiering en technische bijstand. In de context van de huidige wereldwijde onderwijscrisis [1] heeft onze nieuwe samenwerking tot doel de toegang tot en de kwaliteit van goedkoop basis- en middelbaar onderwijs voor gezinnen en kinderen in ontwikkelingslanden te verbeteren.

Uit de monitoring van Opportunity International blijkt dat hun werk effect heeft. De MFI's, KMO-banken en scholen die zij steunen, zien hun inkomsten stijgen, en de financiële instellingen realiseren beter presterende portefeuilles voor onderwijsfinanciering. Als scholen de financiering gebruiken voor de bouw van meer klaslokalen, toiletten, buitenfaciliteiten en speelplaatsen en voor vervoermiddelen, neemt het aantal inschrijvingen toe, worden kinderen gestimuleerd om op tijd te komen, gaan meer meisjes naar school en worden betere resultaten behaald. Professionele ontwikkeling voor schoolpersoneel verbetert de onderwijsresultaten. Wanneer het gezinsinkomen laag of onstabiel is, helpen leningen aan ouders om schoolgeld, uniformen en boeken te betalen, waardoor het aantal afwezigen en vroegtijdige schoolverlaters wordt teruggedrongen.

Wat is er anders aan deze aanpak dan de huidige aanpak van Oikocredit?

Oikocredit zal een groot deel van haar ontwikkelingsfinanciering blijven investeren in haar al lang bestaande aandachtsgebieden financiële inclusie, landbouw en duurzame energie. Maar een belangrijk verschil met onze nieuwe aanpak is het werken met strategische partners die sectorspecialisten zijn. Opportunity International bijvoorbeeld heeft meer dan 12 jaar ervaring met het succesvol investeren in onderwijs in specifieke lokale contexten.

Een ander verschil is dat we onze huidige lokale partners benaderen om financiële instellingen te vinden waarmee we kunnen samenwerken en dat we gezamenlijk een due diligence uitvoeren om de kansen, risico's en behoeften aan financiële en technische bijstand in kaart te brengen. Oikocredit verstrekt vervolgens de financiering aan de financiële instellingen, terwijl Opportunity International technische bijstand verleent aan zowel de partners in de financiële instellingen ('EduFinance') als aan elke onderwijsverstrekker ('EduQuality') (zie schema). Ook het feit dat het onderwijsproject financieel zelfvoorzienend wil zijn, is vernieuwend: financiële instellingen en scholen zullen worden gevraagd te betalen voor technische bijstand uit de extra inkomsten die zij genereren door een succesvolle implementatie.

Oikocredit beschouwt zichzelf al een aantal jaren als katalysator op het gebied van impact investering en ontwikkelingsfinanciering. Wij zien onze nieuwe aanpak als een voortzetting van deze rol met het potentieel om te zorgen voor hefboomeffecten die de wereld zullen helpen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te bereiken.

Wat zijn de toekomstplannen voor de samenwerking met Opportunity International?

Net als bij onze andere gemeenschapsgerichte projecten kiezen we voor een 'minimum viable product'-strategie (MVP). Dit is een stapsgewijze aanpak voor het ontwerpen en testen van nieuwe initiatieven, zonder dat we per se weten wat het eindproduct of het uiteindelijke bedrijfsmodel zal zijn. We starten en testen ons onderwijswerk in Afrika - in eerste instantie in Ghana, Kenia, Nigeria, Senegal en Uganda. Na de nodige aanpassingen willen we de aanpak in andere regio's uitrollen en op zoek gaan naar extra financieringspartners onder onze investeerders. Verwacht wordt dat de samenwerking met Opportunity International uiteindelijk tot 1,6 miljoen kinderen zal bereiken door de toegang tot financiering voor scholen en voor gezinnen met schoolgaande kinderen in Afrika, India en Latijns-Amerika te verbeteren.

Hoe kunnen MFI's en KMO-banken deelnemen aan het programma met Opportunity International?

We zijn momenteel op zoek naar financiële instellingen, met of zonder een huidige onderwijsportefeuille, die actief zijn in Ghana, Kenia, Nigeria, Senegal en Oeganda. Zij kunnen ons aanschrijven of contact opnemen met een van onze lokale kantoren voor nadere informatie. We bekijken dan samen wat hun behoeften zijn voor de financiering van hun onderwijsportefeuille en hoe ze voordeel kunnen halen uit de capaciteitsopbouw die het programma biedt.

[1] https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2017/09/more-than-half-of-children-and-youth-worldwide-not-learning-unesco; 

https://www.worldbank.org/en/news/immersive-story/2021/01/22/urgent-effective-action-required-to-quell-the-impact-of-covid-19-on-education-worldwide