Cacaotekorten en de zoektocht naar economische rechtvaardigheid: de rol van duurzame financiering in de productie van 'bruin goud'.

"Er is niet genoeg cacao beschikbaar"

In Ghana en Ivoorkust, samen goed voor 60% van de wereldwijde cacaoproductie, is er een tekort aan cacaopeulen. De oorzaak: te weinig inspanningen om de bodem vruchtbaar te houden, schimmelziektes die de planten vernietigen (de Swollen Shoot) en de grillen van het klimaat die tot kleinere oogsten leiden.

Oneerlijke prijsregels

De productiedaling heeft een impact op de prijzen, die begin februari 5.600 euro per ton bereikten, het hoogste niveau sinds 1977. "Deze stijgende prijzen zijn voornamelijk in het voordeel van de exporteurs," legt Yves Komaclo uit, Investment Director voor West-Afrika bij Oikocredit.

Cacao wordt gekocht tegen een vaste prijs van de producenten, met de toepassing van een inkomen differentieel "Living Income Differential" (LID) ingevoerd na een lobby van producenten bij de regeringen van Ivoorkust en Ghana na Covid. De LID komt neer op een premie van 400 dollar per ton cacao die aan de producenten wordt betaald. Yves Komaclo wijst er echter op dat "de LID onderhandeld werd toen cacao 2000 dollar per ton kostte", wat nu niet meer het geval is. Resultaat: deze wordt premie belachelijk laag voor producenten.

Duurzame financiering om de levensomstandigheden van cacaoboeren te verbeteren

In het licht van deze situatie lijkt duurzame financiering een hefboom te zijn die kan worden geactiveerd om producenten in staat te stellen een fatsoenlijk inkomen te verdienen en tegelijkertijd gebruik te maken van ondersteuning ter plaatse om hun weerbaarheid tegen klimatologische risico's te verbeteren.

Het is in deze context dat de coöperatie voor sociale-impactfinanciering Oikocredit, via haar partners in West-Afrika, haar inspanningen wil verdubbelen om cacaoproducenten te ondersteunen. Op dit moment is er een samenwerkingsverband gaande met Océan SA, een Ivoriaans bedrijf dat gespecialiseerd is in de export van cacaobonen en cashewnoten. Het doel is om een eerlijke en duurzame agrarische waardeketen te ontwikkelen.

Bovendien kunnen sociale ondernemingen zoals Océan dankzij duurzame investeringen cacao op het veld kopen, terwijl banken eisen dat de cacao in de haven wordt opgeslagen voordat ze financiering verstrekken. Ook bieden de grote exporteurs slechts kleine voorschotten aan coöperaties. De rol van impactinvesteerders is dus om deze liquiditeit rechtstreeks aan de producenten te verstrekken, zo kort mogelijk bij hun activiteit.

Geïnformeerd investeren: de rol van labels

Oikocredit gebruikt certificeringsprogramma's (FairTrade, Rainforest Alliance, enz.) als criteria voor de selectie van haar partners. Het doel is om volledige transparantie te creëren, zodat investeerders er zeker van kunnen zijn dat hun geld bijdraagt aan de verbetering van de levensomstandigheden van producenten, de duurzaamheid van het product garandeert en praktijken voorkomt die in strijd zijn met sociale rechtvaardigheid en mensenrechten, zoals kinderarbeid.

"Wanneer we een organisatie benaderen die actief is in de cacaosector, vragen we hen naar hun certificering en of die up-to-date is", legt Yves Komaclo uit.

Naast cacao zorgt Oikocredit ervoor dat landbouwactiviteiten duurzaamheid en ethiek combineren. Hoewel keurmerken belangrijke referentiepunten zijn, ligt de nadruk op de individuele beoordeling van elke partner en op marktkansen.

Het ondersteunen van de cacaosector maakt daarom deel uit van de algemene missie van Oikocredit, namelijk het mobiliseren van de middelen van haar investeerders om producenten te helpen hun productiviteit te verhogen, hun gewassen te diversifiëren en toegang te krijgen tot markten onder voorwaarden die vaak gunstiger zijn dan die waarop ze anders recht zouden hebben.

Auteur: Clémentine Pougnet-Néel