Financiële inclusie - wat is een eerlijke rentevoet?

Oikocredit werkt samen met zorgvuldig gekozen en verantwoorde inclusieve financieringsinstellingen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. En biedt leningen aan tegen eerlijke rentetarieven, in lijn met lokale marktstandaarden. In dit interview geeft Dave Smit, directeur van Impact Investments bij Oikocredit Internationaal, antwoord op veelgehoorde vragen over de rentetarieven.

Oikocredit verstrekt leningen of aandelenparticipaties aan haar partners. Met hoeveel partners op het gebied van financiële inclusie werken jullie momenteel samen?

In december 2022 hadden we 519 partners, waarvan er 336 actief zijn in de financiële inclusiesector.

De partners van Oikocredit bieden een breed scala aan kredietproducten, waaronder leningen voor kleine en middelgrote ondernemingen, woningkredieten, studieleningen, motorleningen en groepsleningen...

Inderdaad, er is een grote verscheidenheid aan soorten leningen. Wat echter cruciaal is, is het doel van de lening. De leningen van onze partners moeten worden gebruikt voor een productief doel. Een lening kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een motorfiets te kopen voor taxidiensten of het vervoer van goederen. De lening kan ook worden gebruikt voor onderwijs, zoals het betalen van schoolgeld voor kinderen. Veel van onze partners bieden ook groepsleningen aan, waarbij de verantwoordelijkheid voor terugbetaling wordt gedeeld door de groepsleden.

Wat is een microkrediet?

Een microkrediet wordt meestal verstrekt aan een micro-ondernemer, meestal een individuele persoon die geld nodig heeft om een basisinkomen te genereren. Het kan zo simpel zijn als het kopen van visgerei. Microkredieten zijn meestal ongedekt, wat betekent dat er geen onderpand of zekerheden zijn. De geldschieter, of dat nu een vrouw of een man is, investeert in netten in de verwachting dat hij geld verdient aan de vis die hij vangt. Microleningen zijn meestal kortlopend, met een snelle cashflow, en worden binnen een relatief korte periode terugbetaald, meestal binnen een paar maanden.

Dus het verstrekken van microkredieten gaat vooral over het creëren van een betere toekomst?

Ja, het gaat om het opbouwen van een betere toekomst met behulp van financiering. In de landen waar we ons op richten, waar er meestal geen sociale zekerheid is en de kredietverstrekkers geen andere bron van inkomsten hebben, spelen microkredieten een cruciale rol.

Is dat de reden waarom de rentetarieven op microkredieten meestal hoger zijn in vergelijking met andere soorten leningen?

Ja, dat is één factor. Microkredieten worden beschouwd als leningen met een hoog risico. Daarnaast zijn er hoge operationele kosten, en een deel van de rente is nodig om die te dekken.

Waarom is dat nodig?

Financiële instellingen die deze leningen verstrekken, beginnen met het aanbieden van financiële educatie. Iemand gaat letterlijk naar het huis van de lener, zelfs als dat op een afgelegen locatie is, en legt uit: Welke lening je ook krijgt, je moet die altijd terugbetalen. Je moet sparen en een beetje van het geld dat je hebt opzij zetten. Laten we eens kijken naar de details van jouw situatie. Het kost tijd om samen naar de cashflow te kijken, maar het is heel belangrijk om leners te beschermen tegen een te hoge schuldenlast.

Zijn er nog andere factoren die de rentetarieven beïnvloeden?

Ja, leningen in opkomende en ontwikkelingslanden zijn meestal duurder door hoge inflatiecijfers, wat deel uitmaakt van het landenrisico. Inflatiecijfers hebben echt veel invloed op rentetarieven en vormen het uitgangspunt voor de berekening van de rentetarieven.

Tot slot is er een risicomarge gebaseerd op de sector waarin de klant actief is en het product dat hij verkoopt. Ook al is voedsel een basisbehoefte, zelfs in tijden van economische neergang, toch heeft de landbouwsector doorgaans de hoogste risicomarges - ter dekking van de weersinvloeden op de gewassen, de volatiliteit van de prijzen voor boeren en andere risico's die hoger zijn dan in andere sectoren.

Welke 'Oikocredit-landen' hebben momenteel de hoogste rente?

In de landen waar we actief zijn, zijn inflatiepercentages van 20 procent niet ongewoon. Bovendien vragen de partners een marge, en wij nemen een risicomarge op. Een rente in lokale valuta kan gemakkelijk oplopen tot 26 procent, wat in de markt als een normaal percentage wordt beschouwd. Geld sparen op een bankrekening in deze landen geeft vaak ook een hogere rente om het inflatie-effect te compenseren.

Hoe krijgen mensen met een laag inkomen het voor elkaar om leningen met een hogere rente terug te betalen?

Het lukt. Met een beperkte financiering kunnen mensen hun vermogen om inkomen te genereren aanzienlijk vergroten. We zien dat de inkomens van mensen stijgen en de prijzen zich snel aanpassen. Als iemand bijvoorbeeld timmerman is en de inflatie is 20 procent, dan zullen de prijzen voor hun timmerdiensten en hun inkomen ook met 20 procent stijgen om de stijgende kosten te dekken. Ik gebruik deze percentages alleen als voorbeeld, klanten kunnen de kosten dekken omdat hun inkomen ook stijgt.

Waar zijn de rentetarieven momenteel laag?

Momenteel heerst er veel onzekerheid op de wereldmarkten, waardoor particulieren, investeerders en banken extra voorzichtig zijn met investeren. De verminderde beschikbaarheid van financiering en de kleinere geldvoorraad hebben een negatieve invloed op de rentetarieven, zelfs in Europa.

Door de pandemie en de oorlog in Oekraïne?

Ja, al deze onzekerheid heeft een impact op de economieën. Helaas worden mensen in het Zuiden vaak het hardst getroffen door crises, of die nu te maken hebben met klimaatverandering of economische onzekerheid. Ik denk dat dit ook het moment is waarop Oikocredit een belangrijke rol kan gaan spelen in deze landen, door mensen met een laag inkomen te ondersteunen en in hen te investeren om hun levensstandaard te verbeteren.

Bedankt voor deze inzichten.