Dromen van koffiebomen

Koffieboer Domingo Medina Zacharias droomt ervan om nieuwe koffiebomen te planten, die resistent zijn tegen ziekten als koffieroest. Maar zo gemakkelijk is dat niet. Zijn perceel van 0,8 hectare biedt weinig ruimte voor nieuwe bomen. Zelfs als hij het zich zou kunnen veroorloven om nieuwe koffiebomen te kopen met steun van Chajul, waarvan hij al sinds zijn dertigste lid is, zou hij de oude bomen moeten verwijderen en drie jaar moeten wachten op de eerste oogst na het planten van de nieuwe bomen. Hoe zouden hij en zijn gezin, zijn vrouw Catarina Lopez Gomez en hun twee kinderen, in de tussentijd kunnen leven? Veel van de 1300 koffieboeren in de hooglanden van Guatemala die zich hebben verenigd in de coöperatie Chajul denken er net zo over.

Een beter leven dankzij de coöperatie

Dankzij het werk van de coöperatie verdient boer Domingo Medina Zacharias genoeg voor zijn gezin om de eindjes aan elkaar te knopen. Meer dan twintig jaar geleden is hij begonnen met de productie van koffie als aanvulling op de regionale basisvoedingsmiddelen bonen en maïs, om zo zijn inkomen te verbeteren. Over de voordelen van het lidmaatschap van de coöperatie zegt hij: "Ik krijg technische ondersteuning om me te helpen beter te produceren. Ik kan een lening krijgen om zaailingen te kopen en de coöperatie betaalt een goede prijs voor de koffie."

Chajul verwerkt en verhandelt alleen biologische koffie van hoge kwaliteit en werd al in 1992 gecertificeerd volgens de normen van eerlijke handel. De algemene vergadering van de organisatie beslist hoe de Fairtrade premies worden besteed. Domingo Medina Zacharia: "Vijfenzeventig procent van de premies wordt rechtstreeks aan ons betaald, de resterende vijfentwintig procent wordt gebruikt voor technische bijstand om de koffiebomen en de bodem te verbeteren, en om ons te voorzien van pompen voor vloeibare meststoffen." Chajul investeert ook in modelplantages om te zien welke koffieplanten het best gedijen onder de omstandigheden van klimaatverandering en het best resistent zijn. Een deel van de Fairtrade-premie is gebruikt om milieuvriendelijke droogmachines op zonne-energie aan te schaffen.

De organisatie in Chajul weerspiegelt haar ingesteldheid in haar naam: Asociación Chajulense Va'l Vaq Qujol. Va'l Vay Quyol vertaalt uit de Ixil-taal als "Samen met één stem". Chajul werkt in de Ixil-gemeenschap. In de bergachtige streek in het noordwesten van Guatemala zijn duizenden mensen gedood, gemarteld of verdwenen tijdens het gewelddadige conflict tussen het leger, linkse guerrillastrijders en doodseskaders tussen 1960 en 1996. De slachtoffers waren voornamelijk leden van de inheemse Ixil-bevolking, afstammelingen van de Maya's.

De grond bewerken zonder geweld

Als een baken van hoop volgen de boeren van Chajul een traditionele spreuk van de Maya's: "Bewerk de grond zonder geweld". De onderneming is georganiseerd als een coöperatie, waarbij vrouwen op alle werkterreinen betrokken zijn; het bestuursorgaan bestaat uit leden en wordt om de drie jaar opnieuw verkozen tijdens de algemene vergadering. Meer dan 1.500 leden, hoofdzakelijk Ixil, leven in 56 gemeenschappen in de regio's Chajul, Nebaj, Cotzal en Chiantla. Zij produceren hoofdzakelijk koffie (met 1.300 koffieboeren), maar ook honing en kunstnijverheid.

Van productie tot export ziet de coöperatie erop toe dat alle werkmethoden milieuvriendelijk, economisch, sociaal rechtvaardig en cultureel verantwoord zijn. Met de inkomsten uit de koffie-export steunt Chajul lokale gemeenschappen met armoedebestrijdingsprojecten, zoals onderwijsprogramma's, opleidingen in milieubeheer of verbetering van de koffieproductieprocessen. Leden en jongeren uit de lokale gemeenschappen runnen La Posada, een ecologisch gastenverblijf voor toeristen en bezoekers.

Zelfs nu, tijdens de pandemie van het coronavirus, gaat Chajul door met zijn werk. Tijdens de zwaarste lockdown-periode in het voorjaar van 2020 werkte het personeel van thuis uit en werden de woongemeenschappen van de leden voorzien van proviand. De huidige oogst belooft goed te worden. De coöperatie hoopt minstens 10.000 zakken koffie van elk 100 pond (46 kg) te kunnen verwerken en verkopen. Dat betekent naar schatting 2 miljoen euro aan inkomsten.

De financiële situatie van de organisatie is solide. Ze heeft net een Oikocredit-lening voor voorfinanciering van de export terugbetaald en er is een nieuwe lening in de maak. Chajul is een van de oudste partnerorganisaties van Oikocredit. In 1990 keurde Oikocredit de eerste lening van Chajul goed voor 280.000 dollar, in een tijd dat geen enkele conventionele bank bereid was om ook maar één quetzal te lenen aan het initiatief van de 40 koffieboeren die de organisatie in 1988 hadden opgericht.